Науката од древните списи создадена пред 1.500 години со леснотија ги решава и најтешките математички задачи. Да се пресмета квадрат од 9998 или да се извади корен од шестцифрен број на памет за помалку од една минута за поголемиот дел од нас е невозможна работа. Рака на срце, секогаш постојат талентирани математичари или генијалци кои по неколку замислени певртувања со очите веднаш ќе го испукаат точното решение. Но, тоа и не би било толкава привилегија само на нивните математички умови кога би знаеле барем дел од математичките правила кои потекнуваат од старите Ведски списи, кои се дел од древната индиска филозофија.. Звучи како магија , но вистинската убавина е во тоа што тие правила се едноставни и секој може да ги научи за неколку минути. Правилата на ведската математика се создадени во древната ведска цивилизација во Индија пред околу 1.500 години пред нашата ера и во последно време се' повеќе се реактуализираат во светот.

Практична математика

Како ведска математика се нарекува математичкиот систем кој помеѓу 1911 и 1918 година е повторно откриен во Ведските списи од страна на индискиот научник Шри Барати Кришна. Тие се откриени во почетокот на 20 век, период во кој во Европа постоело големо интересирање за проучување на санскритските текстови. Многумина научници отфрлиле еден дел од текстовите кои се нарекувале Ганита сутри што во превод значи математика, бидејки во нив не можеле да пронајдат никаква математика. Меѓутоа, Барати Кришна, кој се занимавал со санскрит, математика, историја и филозофија по внимателно проучување на истите текстови на крајот успеал да ја реконструира заборавената ведска математика. Според неговите истражувања, таа математика се темели на 16 сутри или правила и формули за сметање кои се изразени со зборови со кои можат да се решаваат сите проблеми од аритметиката, алгебрата и геометријата. Нивната едноставност овозможува сметањето да се одвива напамет, без никаква потреба од запишување. Така, на пример, според правилото на квадрирање броеви кои се близу до базата за да добиеме квадрат од 98 треба прво да се утврди дека бројот е блиску до 100, па според тоа одредуваме дека неговата база е 100. Од 100 го одземаме бројот 98 и со разликата која изнесува 2 го намалуваме бројот 98 за 2. Потоа го допишуваме квадратот на таа двојка. 98 на квадрат = 98 - 2 / 2 џ 2 или поедноставено = 96 / _4 притоа, бидејки бројот се наоѓа во базата 100 има две нули, па затоа : 98 на квадрат = 96 / 04 = 9604. Таквите начини на сметање, како што вели професорот Никита Шекутковски од Природно-математичкиот факултет и главен уредник на математичкото списание за основци "Нумерус", е резултат на условите во кои се создавала таа наука. "Тоа се мудрости кои биле собирани 1.500 години пред нашата ера.

Мислам дека ваквите начини во тоа време ги развиле, пред сeе', од потребата да сметаат, а притоа немале хартија или доколку ја имале секако дека таа не била толку достапна за да можат да ги пишуваат математичките операции на неа и затоа најлогично било сите операции да ги вршат напамет. Оттаму, претпоставувам и дека ги развиле самите правила".

Според него, правилата или сутрите кои во најголем дел се однесуваат на аритметиката и денеска можат да заменат голем дел од работата која обично ја вршиме со сметање на хартија или со помош на компјутерите. За таа цел во списанието "Нумерус" во следните броеви, како што вели Шекутковски, ќе бидат објавени неколку од овие правила за брзо множење за кои тој смета дека ќе им бидат особено интересни на децата. "Едноставно, некои работи кои ни се чинат дека не можат да се направат напамет со овие правила ќе се добијат многу лесно и оној што ќе ги научи правилата ќе биде во предност. Особено корисно би било за основците кои на овој начин ќе добијат помош при решавањето на задачите во училиште", вели тој. Според него, резултатите што се добиваат од овие правила се потврдуваат и со конвенционалните формули, со тоа што првите го прават тоа многу поскратено.

Древно знаење

Професорот Шекутковски логично претпоставува дека принципите на ведската математика произлегле од самиот начин на живеење и од потребите кои ги наметнувала древната индиска цивилизација. За разлика од него, Јован од Ваишнавската верска заедница во Скопје, која покрај своите верски ритуали се занимава и со изучување на делови од Ведските списи, смета дека самите Веди се дело на највисоката човечка цивилизација која било кога постоела. "Ведското знаење се дели на Шрути и Смрити. Шрутите се вечно знаење кое ја открива апсолутната вистина и тие се непроменети откако се донесени во материјалниот свет. Тоа е вечна вистина и знаење пренесено од севишната божја личност. Смритите, пак, се дел од ведското знаење компонирани од светите луѓе и со повеќето се објаснува историјата на човечката цивилизација", вели тој. Според него, Ведите спаѓаат под Шрутите односно вечните принципи. По нив следуваат, како што налага нивната терминологија , Упаведите , кои ја претставуваат филозофијата и ја објаснуваат апсолутната вистина. Потоа се Ведите за медицината и војничката вештина , а математиката е во делот на астрономијата, бидејки тие тогаш биле нераздвојни. "Сето тоа знаење е толку обемно што за секоја од овие Веди е потребно цели животи да ги студирате. Ведите се вечно знаење , но со текот на времето и декаденцијата опаднале и квалитетите кај човекот како интелигенцијата физичките способности. Целото ведско знаење е поврзано како една целина, при што мора се' да биде совршено", вели тој. Јован како пример ја посочува и Ајурведата која е најстарата медицина на светот. Со Ајурведата се покажува, како што вели, дека таа цивилизација знаела за неврохирургијата, анатомијата и хирургијата. Знаела и како се развива ембрионот во сите негови фази кога на Запад не се знаело ни како изгледа скелетот на човекот. Тој вели дека е интересно тоа што западната цивилизација и медицина не ја признава Ајурведата, додека пак таа ги признава и усвојува западните технолошки достигнувања во медицината. "Овие принципи во нивната математика, всушност, постојат во сите делови од ведското знаење и се многу напредни. Моја претпоставка е дека тоа математичко знаење мора да е поврзано со астрономијата, бидејки и ден денеска во јужна Индија постојат астрономи кои даваат објаснување за целата креација на вселената. Кога на Запад не се знаело каква е земјата, тие имале космологија и знаеле многу за неа, вклучувајќи го и самото создавање".

Некои прогнозираат дека во блиска иднина ќе дојде до спојување на древните научни сознанија на Истокот и технолошките достигнувања на Западот, со што ќе се најде решение за голем број проблеми кои го мачат современиот свет. Засега е познато дека принципите на ведската математика по неколку илјади години повторно добиваат на популарност. Тоа се докажува со фактот дека во Англија и Соединетите Американски Држави се отвораат сее' повеќе академии за ведска математика, се издаваат сее' повеќе книги на таа тематика , а се заговара и нивна примена во информатиката и во архитектурата. Како и да е, сите се согласуваат со констатацијата на професорот Шекутковски дека во најмала рака со овие едноставни правила ќе им се размрдаат мозочните бразди на основците, бидејки ќе добијат подобра замена за нивните сметачи.

Квадрирање на 5

За квадрирање на броеви кои завршуваат на 5 се применува сутрата "еден повеќе од претходниот". Според неа, ако го квадрираме бројот 25 прво ја земаме првата цифра односно 2 која според сутрата се множи со број за едно поголем од неа ,односно со 3. "25 на квадрат = 2 x 3 / ... Потоа се допишува квадрираната втора цифра 5, односно 25 и тогаш квадрат од бројот 25 = 2 x 3 / 5 x 5= 6 / 25= 625

Слично на тоа може да се пресметаат квадрати и од сите други броеви кои завршуваат на 5 и тоа во многу краток рок:

15 на квадрат = 1 x 2 / 5 x 5 = 2 / 25 = 225

35 на квадрат = 3 x 4 / 5 x 5 = 12 / 25 = 1225

45 на квадрат = 4 x 5 / 5 x 5 = 20 / 25 = 2025

95 на квадрат = 9 x 10 / 5 x 5 = 90 / 25 = 9025

Пронаоѓач

Шри Барати Кришна (Jagadguru Sankaracarya Sri Bharati Krsna Tirtha Maharaja) се смета дека повторно ги открил и реконструирал древниот систем на ведската математика од Санскритски текстови во периодот од 1911 до 1917 година. Тој ги пронашол 16 сутри или правила објаснети со зборови. Ги објаснил и обработил во 16 книги кои, пак, по несреќен случај се загубени сите до една. Сето она што останало од неговата работа е само еден воведен текст на книгата која требала да го носи називот ведска математика. Оттогаш книгата е почетна точка на сета работа од страна на многумина научници на проблематиката. Индиската држава формирала Светска академија за ведска математика и моментално нуди огромна награда за пронаоѓачот на загубените 16 тома напишани од Барати Кришна, а за кои се смета дека содржат бесценето знаење.